Fort Sint Pieter

Onder andere de schietgatengalerij en noordgevel van dit historische vestingwerk werden enkele jaren geleden in ere hersteld. In 2014 is het schootsveld gereconstrueerd en het oorspronkelijke toegangspad met poort opnieuw aangelegd.

Wie naar Maastricht rijdt, kan al van veraf de Sint-Pietersberg zien liggen. Deze berg is beschermd natuurgebied en deels in beheer van Natuurmonumenten. Eyecatcher van de Sint-Pietersberg is natuurlijk het eeuwenoude verdedigingswerk Fort Sint Pieter. In opdracht van Natuurmonumenten is jaren geleden begonnen met het herstel en de restauratie van dit historische fort dat dateert uit 1701.

Ontstaan van het Fort

Het Fort kwam tot stand als reactie op de inname van Maastricht door Lodewijk XIV van Frankrijk in 1673. Lodewijk had oorspronkelijk zijn koninklijke tent opgeslagen naast de kerk van Wolder en zag het versterkte Maastricht vanaf de Apostelhoeve. Toen bleek dat het kanongeschut vanuit de stad de Sint Pietersberg net niet kon bereiken, ‘verkaste’ de koning daarheen. Mede door zijn terreurbombardement op vestingwerken én stad, waartoe twee batterijen geschut op de Sint Pietersberg nadrukkelijk bij droegen, wist hij het sterke Maastricht in twee weken te veroveren, een wapenfeit van jewelste, dat hij maar al te graag in Parijs en Saint Dénis liet vereeuwigen.

Restauratie

De restauratiewerkzaamheden van het fort zijn in fasen uitgevoerd. Tijdens de derde en laatste fase – die begin 2011 startte – heeft BAM Schakel & Schrale de oorspronkelijke voorgevel en de hoofdingang gerestaureerd. Deze hoofdingang was jaren aan het zicht onttrokken, maar is gelukkig in ere hersteld, weer toegankelijk en te bewonderen.

Cultuurhistorisch erfgoed

Bas Courtens, vakspecialist Schakel & Schrale: “Het is toch fantastisch dat het Fort Sint Pieter is teruggebracht in de oorspronkelijke staat? Zo levert dit cultuurhistorische erfgoed een belangrijke educatieve en historische bijdrage op nationale en internationale schaal. Schakel & Schrale heeft niet alleen de hoofdingang hersteld, wij hebben ook twee caponnières (galerijen met schietgaten, ter verdediging van de fortgracht) en de keermuur van het fort gerestaureerd en/of terug opgebouwd. Bij de bouw hebben we de hoogte van de keermuur gebaseerd op de positie van het onderste schietgat, precies zoals dat ook vroeger was. Door deze schuinte en hoogte konden de eigen soldaten net over de keermuur heen schieten. Deze details hebben wij uiteraard precies zo overgenomen.”

Bijzondere vondsten

“Doordat grote delen van de muren weg waren, moesten wij op zoek gaan naar de oude mergelfunderingen van het fort en hebben we deze vrij gegraven. Daarbij heeft onze divisie bijzondere dingen gevonden. Bijvoorbeeld een glazen flesje uit omstreeks 1700 en een aardewerk flesje uit omstreeks 1800. Tijdens werkzaamheden aan de mergel schietgaten in het fort hebben we een oude krant uit 1943 gevonden. Deze waardevolle vondsten zijn overgedragen aan de afdeling Cultureel Erfgoed van Gemeente Maastricht”, aldus Bas.

Oude documentatie

“Op basis van oude documentatie en tekeningen en aan de hand van gesprekken met historici hebben wij alle noodzakelijke informatie verzameld. Bijvoorbeeld over de wijze van oorlog voeren vroeger. Die inzichten waren voor onze restauratiewerkzaamheden erg waardevol. Waarom trok men vroeger bijvoorbeeld de muren van het fort deels op van bakstenen en deels van mergel? Dat was niet alleen vanwege het gemakkelijk en snel beschikbaar zijn van mergel op die locatie. Het was meer nog omdat bij kogelinslagen niet meteen een hele muur instortte, maar de mergel scheurde en dat zo een groot deel van de inslag opving. Dat is toch vernuftig bedacht? Geweldig!”